B\u00f3ng \u0111\u00e1 l\u00e0 m\u1ed9t trong nh\u1eefng m\u00f4n th\u1ec3 thao ph\u1ed5 bi\u1ebfn v\u00e0 c\u00f3 l\u1ecbch s\u1eed l\u00e2u \u0111\u1eddi nh\u1ea5t tr\u00ean th\u1ebf gi\u1edbi. Ng\u00e0y nay, b\u00f3ng \u0111\u00e1 l\u00e0 m\u00f4n th\u1ec3 thao vua \u0111\u01b0\u1ee3c h\u00e0ng t\u1ef7 ng\u01b0\u1eddi tr\u00ean to\u00e0n c\u1ea7u y\u00eau th\u00edch. Nh\u01b0ng b\u00f3ng \u0111\u00e1 \u0111\u00e3 ra \u0111\u1eddi t\u1eeb bao gi\u1edd v\u00e0 xu\u1ea5t ph\u00e1t t\u1eeb \u0111\u00e2u? Ai l\u00e0 ng\u01b0\u1eddi \u0111\u00e3 ph\u00e1t minh ra tr\u00f2 ch\u01a1i \u0111\u00e1ng y\u00eau n\u00e0y? H\u00e3y c\u00f9ng t\u00ecm hi\u1ec3u qua b\u00e0i vi\u1ebft d\u01b0\u1edbi \u0111\u00e2y nh\u00e9!<\/p>\n
C\u00f3 r\u1ea5t nhi\u1ec1u gi\u1ea3 thuy\u1ebft kh\u00e1c nhau v\u1ec1 ngu\u1ed3n g\u1ed1c c\u1ee7a b\u00f3ng \u0111\u00e1. C\u00e1c nh\u00e0 s\u1eed h\u1ecdc cho r\u1eb1ng b\u00f3ng \u0111\u00e1 c\u00f3 th\u1ec3 b\u1eaft ngu\u1ed3n t\u1eeb nhi\u1ec1u n\u1ec1n v\u0103n minh c\u1ed5 \u0111\u1ea1i kh\u00e1c nhau tr\u00ean th\u1ebf gi\u1edbi.<\/p>\n M\u1ed9t s\u1ed1 t\u00e0i li\u1ec7u cho th\u1ea5y ng\u01b0\u1eddi Trung Qu\u1ed1c c\u1ed5 \u0111\u1ea1i \u0111\u00e3 ch\u01a1i m\u1ed9t tr\u00f2 ch\u01a1i t\u01b0\u01a1ng t\u1ef1 b\u00f3ng \u0111\u00e1 t\u1eeb th\u1eddi k\u1ef3 Chi\u1ebfn Qu\u1ed1c (475 TCN – 221 TCN). H\u1ecd s\u1eed d\u1ee5ng m\u1ed9t qu\u1ea3 b\u00f3ng l\u00e0m b\u1eb1ng da v\u00e0 l\u00f4ng th\u00fa, \u0111\u00e1 l\u00ean kh\u00f4ng trung b\u1eb1ng ch\u00e2n v\u00e0 vai, c\u1ed1 g\u1eafng gi\u1eef b\u00f3ng kh\u00f4ng r\u01a1i xu\u1ed1ng \u0111\u1ea5t. \u0110\u00e2y c\u00f3 th\u1ec3 coi l\u00e0 m\u1ed9t d\u1ea1ng s\u01a1 khai c\u1ee7a b\u00f3ng \u0111\u00e1 ng\u00e0y nay.<\/p>\n M\u1ed9t s\u1ed1 h\u00ecnh v\u1ebd tr\u00ean c\u00e1c b\u00ecnh g\u1ed1m v\u00e0 ti\u1ec1n xu c\u1ed5 La M\u00e3 (kho\u1ea3ng 200 TCN – 300 SCN) cho th\u1ea5y nh\u1eefng c\u1ea7u th\u1ee7 \u0111ang ch\u01a1i m\u1ed9t tr\u00f2 ch\u01a1i gi\u1ed1ng b\u00f3ng \u0111\u00e1. H\u1ecd s\u1eed d\u1ee5ng m\u1ed9t qu\u1ea3 b\u00f3ng nh\u1ecf v\u00e0 c\u1ed1 g\u1eafng \u0111\u01b0a b\u00f3ng v\u00e0o khung th\u00e0nh b\u1eb1ng ch\u00e2n ho\u1eb7c \u0111\u1ea7u. \u0110i\u1ec1u n\u00e0y ch\u1ee9ng t\u1ecf ng\u01b0\u1eddi La M\u00e3 c\u1ed5 \u0111\u1ea1i c\u0169ng \u0111\u00e3 bi\u1ebft \u0111\u1ebfn m\u1ed9t phi\u00ean b\u1ea3n nguy\u00ean th\u1ee7y c\u1ee7a b\u00f3ng \u0111\u00e1.<\/p>\n T\u1ea1i Nh\u1eadt B\u1ea3n, m\u1ed9t tr\u00f2 ch\u01a1i d\u00e2n gian c\u00f3 t\u00ean “kemari” r\u1ea5t ph\u1ed5 bi\u1ebfn t\u1eeb th\u1ebf k\u1ef7 th\u1ee9 7. Ng\u01b0\u1eddi ch\u01a1i t\u1ea1o th\u00e0nh m\u1ed9t v\u00f2ng tr\u00f2n v\u00e0 \u0111\u00e1 qu\u1ea3 b\u00f3ng da l\u00ean kh\u00f4ng trung, kh\u00f4ng \u0111\u1ec3 b\u00f3ng ch\u1ea1m \u0111\u1ea5t. Kemari \u0111\u00f2i h\u1ecfi s\u1ef1 kh\u00e9o l\u00e9o v\u00e0 k\u1ef9 thu\u1eadt ch\u00e2n tay cao. \u0110\u00e2y c\u0169ng l\u00e0 m\u1ed9t d\u1ea1ng b\u00f3ng \u0111\u00e1 s\u01a1 khai \u1edf ph\u01b0\u01a1ng \u0110\u00f4ng.<\/p>\n Nh\u01b0 v\u1eady, c\u00f3 th\u1ec3 th\u1ea5y \u00fd t\u01b0\u1edfng v\u1ec1 m\u1ed9t tr\u00f2 ch\u01a1i s\u1eed d\u1ee5ng ch\u00e2n \u0111\u1ec3 \u0111\u00e1 b\u00f3ng \u0111\u00e3 xu\u1ea5t hi\u1ec7n \u1edf nhi\u1ec1u n\u1ec1n v\u0103n minh c\u1ed5 \u0111\u1ea1i tr\u00ean th\u1ebf gi\u1edbi. Tuy nhi\u00ean, b\u00f3ng \u0111\u00e1 hi\u1ec7n \u0111\u1ea1i nh\u01b0 ng\u00e0y nay \u0111\u01b0\u1ee3c cho l\u00e0 c\u00f3 ngu\u1ed3n g\u1ed1c t\u1eeb Anh v\u00e0o th\u1ebf k\u1ef7 19.<\/p>\n V\u00e0o th\u1ebf k\u1ef7 19, t\u1ea1i Anh b\u1eaft \u0111\u1ea7u xu\u1ea5t hi\u1ec7n nhi\u1ec1u tr\u00f2 ch\u01a1i d\u00e2n gian s\u1eed d\u1ee5ng b\u00f3ng v\u00e0 ch\u00e2n nh\u01b0 d\u00f2ng rugby, football hay soccer. C\u00e1c tr\u01b0\u1eddng h\u1ecdc v\u00e0 \u0111\u1ea1i h\u1ecdc \u1edf Anh c\u0169ng ch\u01a1i c\u00e1c tr\u00f2 ch\u01a1i n\u00e0y. \u0110\u1ebfn n\u0103m 1863, Li\u00ean \u0111o\u00e0n B\u00f3ng \u0111\u00e1 Anh (The Football Association – FA) \u0111\u01b0\u1ee3c th\u00e0nh l\u1eadp v\u00e0 ban h\u00e0nh Lu\u1eadt b\u00f3ng \u0111\u00e1, \u0111\u1eb7t n\u1ec1n m\u00f3ng cho b\u00f3ng \u0111\u00e1 hi\u1ec7n \u0111\u1ea1i.<\/p>\n Theo lu\u1eadt m\u1edbi, c\u1ea7u th\u1ee7 kh\u00f4ng \u0111\u01b0\u1ee3c ph\u00e9p c\u1ea7m, \u0111\u1ea9y ho\u1eb7c mang b\u00f3ng b\u1eb1ng tay. Ch\u1ec9 \u0111\u01b0\u1ee3c ph\u00e9p \u0111\u00e1 b\u00f3ng b\u1eb1ng ch\u00e2n. V\u00e0 c\u00e1c quy t\u1eafc nh\u01b0 vi\u1ec7t v\u1ecb, ph\u1ea1t g\u00f3c, ph\u1ea1t \u0111\u1ec1n… c\u0169ng \u0111\u01b0\u1ee3c h\u00ecnh th\u00e0nh. Nh\u1eefng quy t\u1eafc n\u00e0y gi\u00fap t\u00e1ch b\u00f3ng \u0111\u00e1 ra kh\u1ecfi c\u00e1c m\u00f4n th\u1ec3 thao kh\u00e1c.<\/p>\n Ng\u00e0y nay, b\u00f3ng \u0111\u00e1 l\u00e0 m\u00f4n th\u1ec3 thao ph\u1ed5 bi\u1ebfn nh\u1ea5t th\u1ebf gi\u1edbi v\u1edbi h\u01a1n 4 t\u1ef7 ng\u01b0\u1eddi h\u00e2m m\u1ed9. World Cup l\u00e0 s\u1ef1 ki\u1ec7n th\u1ec3 thao l\u1edbn nh\u1ea5t h\u00e0nh tinh. V\u00e0 t\u1ea5t c\u1ea3 nh\u1eefng \u0111i\u1ec1u \u0111\u00f3 c\u00f3 ngu\u1ed3n g\u1ed1c t\u1eeb s\u1ef1 ra \u0111\u1eddi c\u1ee7a b\u00f3ng \u0111\u00e1 hi\u1ec7n \u0111\u1ea1i \u1edf n\u01b0\u1edbc Anh v\u00e0o th\u1ebf k\u1ef7 19.<\/p>\n Nh\u01b0 v\u1eady, c\u00f3 th\u1ec3 n\u00f3i b\u00f3ng \u0111\u00e1 hi\u1ec7n \u0111\u1ea1i b\u1eaft ngu\u1ed3n t\u1eeb n\u01b0\u1edbc Anh. C\u00e1c lu\u1eadt l\u1ec7 v\u00e0 k\u1ef9 thu\u1eadt ch\u00ednh c\u1ee7a b\u00f3ng \u0111\u00e1 ng\u00e0y nay \u0111\u1ec1u c\u00f3 ngu\u1ed3n g\u1ed1c t\u1eeb Anh v\u00e0o th\u1ebf k\u1ef7 19.<\/p>\n M\u1eb7c d\u00f9 b\u00f3ng \u0111\u00e1 hi\u1ec7n \u0111\u1ea1i h\u00ecnh th\u00e0nh t\u1ea1i Anh v\u00e0o th\u1ebf k\u1ef7 19, nh\u01b0ng kh\u00f4ng ai c\u00f3 th\u1ec3 \u0111\u01b0\u1ee3c coi l\u00e0 cha \u0111\u1ebb duy nh\u1ea5t c\u1ee7a m\u00f4n th\u1ec3 thao vua n\u00e0y.<\/p>\n Tuy nhi\u00ean, c\u00f3 2 ng\u01b0\u1eddi \u0111\u00f3ng vai tr\u00f2 then ch\u1ed1t trong qu\u00e1 tr\u00ecnh h\u00ecnh th\u00e0nh v\u00e0 ph\u00e1t tri\u1ec3n b\u00f3ng \u0111\u00e1 hi\u1ec7n \u0111\u1ea1i, \u0111\u00f3 l\u00e0:<\/p>\n Nh\u1edd nh\u1eefng \u0111\u00f3ng g\u00f3p to l\u1edbn \u0111\u00f3, Ebenezer Cobb Morley \u0111\u01b0\u1ee3c m\u1ec7nh danh l\u00e0 “cha \u0111\u1ebb c\u1ee7a b\u00f3ng \u0111\u00e1”. \u00d4ng \u0111\u00e3 \u0111\u1eb7t n\u1ec1n m\u00f3ng cho b\u00f3ng \u0111\u00e1 hi\u1ec7n \u0111\u1ea1i.<\/p>\n Nh\u1eefng \u0111\u00f3ng g\u00f3p c\u1ee7a Marindin gi\u00fap ho\u00e0n thi\u1ec7n lu\u1eadt b\u00f3ng \u0111\u00e1 ban \u0111\u1ea7u, t\u1ea1o n\u1ec1n t\u1ea3ng cho s\u1ef1 ph\u00e1t tri\u1ec3n c\u1ee7a b\u00f3ng \u0111\u00e1 th\u00e0nh m\u00f4n th\u1ec3 thao ph\u1ed5 bi\u1ebfn nh\u1ea5t th\u1ebf gi\u1edbi ng\u00e0y nay.<\/p>\n Nh\u01b0 v\u1eady, Ebenezer Cobb Morley v\u00e0 Sir Francis Marindin \u0111\u1ec1u \u0111\u00f3ng vai tr\u00f2 then ch\u1ed1t trong vi\u1ec7c h\u00ecnh th\u00e0nh v\u00e0 ph\u00e1t tri\u1ec3n b\u00f3ng \u0111\u00e1 hi\u1ec7n \u0111\u1ea1i. H\u1ecd \u0111\u01b0\u1ee3c coi l\u00e0 2 trong nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi cha s\u00e1ng l\u1eadp c\u1ee7a m\u00f4n th\u1ec3 thao vua n\u00e0y.<\/p>\n T\u00f3m l\u1ea1i, b\u00f3ng \u0111\u00e1 c\u00f3 th\u1ec3 c\u00f3 nh\u1eefng ngu\u1ed3n g\u1ed1c t\u1eeb c\u00e1c tr\u00f2 ch\u01a1i d\u00e2n gian c\u1ee7a nhi\u1ec1u n\u1ec1n v\u0103n minh c\u1ed5 \u0111\u1ea1i nh\u01b0 Trung Qu\u1ed1c, La M\u00e3 hay Nh\u1eadt B\u1ea3n. Tuy nhi\u00ean, b\u00f3ng \u0111\u00e1 hi\u1ec7n \u0111\u1ea1i ch\u00ednh th\u1ee9c ra \u0111\u1eddi v\u00e0o th\u1ebf k\u1ef7 19 \u1edf n\u01b0\u1edbc Anh.<\/p>\n Hai nh\u00e2n v\u1eadt then ch\u1ed1t \u0111\u01b0\u1ee3c coi l\u00e0 ng\u01b0\u1eddi cha \u0111\u1ebb c\u1ee7a m\u00f4n th\u1ec3 thao vua n\u00e0y l\u00e0 Ebenezer Cobb Morley v\u00e0 Sir Francis Marindin. H\u1ecd \u0111\u00e3 \u0111\u1eb7t n\u1ec1n m\u00f3ng, ban h\u00e0nh lu\u1eadt l\u1ec7 v\u00e0 chu\u1ea9n h\u00f3a c\u00e1c quy \u0111\u1ecbnh gi\u00fap h\u00ecnh th\u00e0nh n\u00ean b\u1ed9 m\u00f4n b\u00f3ng \u0111\u00e1 \u0111\u1ea7y k\u1ecbch t\u00ednh v\u00e0 h\u1ea5p d\u1eabn nh\u01b0 ng\u00e0y nay.<\/p>\n B\u00f3ng \u0111\u00e1 hi\u1ec7n \u0111\u1ea1i th\u1ef1c s\u1ef1 l\u00e0 s\u1ef1 k\u1ebft h\u1ee3p tinh hoa c\u1ee7a c\u00e1c n\u1ec1n v\u0103n minh nh\u00e2n lo\u1ea1i. V\u00e0 nh\u1eefng n\u1ed7 l\u1ef1c c\u1ee7a c\u00e1c nh\u00e2n v\u1eadt ti\u00ean phong nh\u01b0 Morley v\u00e0 Marindin \u0111\u00e3 gi\u00fap b\u00f3ng \u0111\u00e1 chinh ph\u1ee5c tr\u00e1i tim c\u1ee7a h\u00e0ng t\u1ef7 ng\u01b0\u1eddi h\u00e2m m\u1ed9 tr\u00ean to\u00e0n th\u1ebf gi\u1edbi.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":" B\u00f3ng \u0111\u00e1 l\u00e0 m\u1ed9t trong nh\u1eefng m\u00f4n th\u1ec3 thao ph\u1ed5 bi\u1ebfn v\u00e0 c\u00f3 l\u1ecbch s\u1eed l\u00e2u \u0111\u1eddi nh\u1ea5t tr\u00ean th\u1ebf gi\u1edbi. Ng\u00e0y nay, b\u00f3ng \u0111\u00e1 l\u00e0 m\u00f4n th\u1ec3 thao vua \u0111\u01b0\u1ee3c h\u00e0ng t\u1ef7 ng\u01b0\u1eddi tr\u00ean to\u00e0n c\u1ea7u y\u00eau th\u00edch. Nh\u01b0ng b\u00f3ng \u0111\u00e1 \u0111\u00e3 ra \u0111\u1eddi t\u1eeb bao gi\u1edd v\u00e0 xu\u1ea5t ph\u00e1t t\u1eeb \u0111\u00e2u? Ai l\u00e0 […]<\/p>\n","protected":false},"author":2,"featured_media":3319,"comment_status":"closed","ping_status":"closed","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[4],"tags":[],"class_list":["post-3318","post","type-post","status-publish","format-standard","has-post-thumbnail","hentry","category-nhan-dinh-bong-da"],"blocksy_meta":"","featured_image_urls":{"full":["https:\/\/unicef2014appeal.org\/wp-content\/uploads\/2023\/09\/bong-da-bat-nguon-tu-dau-ai-da-phat-minh-ra-bong-da.jpeg",600,450,false],"thumbnail":["https:\/\/unicef2014appeal.org\/wp-content\/uploads\/2023\/09\/bong-da-bat-nguon-tu-dau-ai-da-phat-minh-ra-bong-da-150x150.jpeg",150,150,true],"medium":["https:\/\/unicef2014appeal.org\/wp-content\/uploads\/2023\/09\/bong-da-bat-nguon-tu-dau-ai-da-phat-minh-ra-bong-da-300x225.jpeg",300,225,true],"medium_large":["https:\/\/unicef2014appeal.org\/wp-content\/uploads\/2023\/09\/bong-da-bat-nguon-tu-dau-ai-da-phat-minh-ra-bong-da.jpeg",600,450,false],"large":["https:\/\/unicef2014appeal.org\/wp-content\/uploads\/2023\/09\/bong-da-bat-nguon-tu-dau-ai-da-phat-minh-ra-bong-da.jpeg",600,450,false],"1536x1536":["https:\/\/unicef2014appeal.org\/wp-content\/uploads\/2023\/09\/bong-da-bat-nguon-tu-dau-ai-da-phat-minh-ra-bong-da.jpeg",600,450,false],"2048x2048":["https:\/\/unicef2014appeal.org\/wp-content\/uploads\/2023\/09\/bong-da-bat-nguon-tu-dau-ai-da-phat-minh-ra-bong-da.jpeg",600,450,false]},"post_excerpt_stackable":" B\u00f3ng \u0111\u00e1 l\u00e0 m\u1ed9t trong nh\u1eefng m\u00f4n th\u1ec3 thao ph\u1ed5 bi\u1ebfn v\u00e0 c\u00f3 l\u1ecbch s\u1eed l\u00e2u \u0111\u1eddi nh\u1ea5t tr\u00ean th\u1ebf gi\u1edbi. Ng\u00e0y nay, b\u00f3ng \u0111\u00e1 l\u00e0 m\u00f4n th\u1ec3 thao vua \u0111\u01b0\u1ee3c h\u00e0ng t\u1ef7 ng\u01b0\u1eddi tr\u00ean to\u00e0n c\u1ea7u y\u00eau th\u00edch. Nh\u01b0ng b\u00f3ng \u0111\u00e1 \u0111\u00e3 ra \u0111\u1eddi t\u1eeb bao gi\u1edd v\u00e0 xu\u1ea5t ph\u00e1t t\u1eeb \u0111\u00e2u? Ai l\u00e0 ng\u01b0\u1eddi \u0111\u00e3 ph\u00e1t minh ra tr\u00f2 ch\u01a1i \u0111\u00e1ng y\u00eau n\u00e0y? H\u00e3y c\u00f9ng t\u00ecm hi\u1ec3u qua b\u00e0i vi\u1ebft d\u01b0\u1edbi \u0111\u00e2y nh\u00e9! L\u1ecbch s\u1eed h\u00ecnh th\u00e0nh v\u00e0 ph\u00e1t tri\u1ec3n c\u1ee7a b\u00f3ng \u0111\u00e1 C\u00f3 r\u1ea5t nhi\u1ec1u gi\u1ea3 thuy\u1ebft kh\u00e1c nhau v\u1ec1 ngu\u1ed3n g\u1ed1c c\u1ee7a b\u00f3ng \u0111\u00e1. C\u00e1c nh\u00e0…<\/p>\n","category_list":"Nh\u1eadn \u0111\u1ecbnh b\u00f3ng \u0111\u00e1<\/a>","author_info":{"name":"admin2","url":"https:\/\/unicef2014appeal.org\/author\/admin2\/"},"comments_num":"0 comments","_links":{"self":[{"href":"https:\/\/unicef2014appeal.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/3318","targetHints":{"allow":["GET"]}}],"collection":[{"href":"https:\/\/unicef2014appeal.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/unicef2014appeal.org\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/unicef2014appeal.org\/wp-json\/wp\/v2\/users\/2"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/unicef2014appeal.org\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=3318"}],"version-history":[{"count":1,"href":"https:\/\/unicef2014appeal.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/3318\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":3322,"href":"https:\/\/unicef2014appeal.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/3318\/revisions\/3322"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/unicef2014appeal.org\/wp-json\/wp\/v2\/media\/3319"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/unicef2014appeal.org\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=3318"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/unicef2014appeal.org\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=3318"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/unicef2014appeal.org\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=3318"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}Trung Qu\u1ed1c c\u1ed5 \u0111\u1ea1i<\/h3>\n
La M\u00e3 c\u1ed5 \u0111\u1ea1i<\/h3>\n
Nh\u1eadt B\u1ea3n th\u1eddi c\u1ed5 \u0111\u1ea1i<\/h3>\n
B\u00f3ng \u0111\u00e1 hi\u1ec7n \u0111\u1ea1i ra \u0111\u1eddi \u1edf Anh<\/h3>\n
Ai l\u00e0 ng\u01b0\u1eddi \u0111\u01b0\u1ee3c coi l\u00e0 cha \u0111\u1ebb c\u1ee7a b\u00f3ng \u0111\u00e1 hi\u1ec7n \u0111\u1ea1i?<\/strong><\/h2>\n
Ebenezer Cobb Morley (1831 – 1924)<\/h3>\n
\n
Sir Francis Marindin (1838 – 1900)<\/h3>\n
\n
K\u1ebft lu\u1eadn<\/strong><\/h2>\n